آموزش مجازی, الکترونیک

خمیر قلع چیست و چه کاربردی دارد؟

خمیر قلع چیست و چه کاربردی دارد

خمیر قلع یا خمیر لحیم (Solder Paste) یکی از لوازمی است که برای لحیم‌کاری قطعات الکترونیکی روی برد بسیار کاربرد دارد. اما سؤالی که ممکن است برای شما پیش بیاید این است که خمیر قلع چیست و از چه چیزی ساخته شده است و در کجاها مورد استفاده واقع می‌شود. در حقیقت می‌خواهیم با این مطلب بگوییم کاربرد خمیر قلع چیست؟ پس با بلاگ بهنام رباتیک همراه باشید.

فهرست مطالب

خمیر قلع چیست؟

خمیر قلع که بعضاً آن را با عنوان خمیر لحیم نیز می‌شناسند، ترکیبی از پودر و فلاکس لحیم است. خودِ لحیم، آلیاژ ساخته شده از دو یا چند فلز می‌باشد حال آنکه خمیر فلاکس نوعی ماده شیمیایی خامه‌ای شکل است. مدت زیادی بود که شرکت‌ها ماده لحیم را از قلع و سرب می‌ساختند اما به خاطر تأثیر مخربی که این مواد روی محیط‌ زیست و سلامت انسان‌ها می‌گذاشتند، تصمیم بر آن شد که تولیدکنندگان لحیم کمتر از سرب بهره ببرند.

کاربرد خمیر قلع چیست؟

کاربرد خمیر قلع چیست
کاربرد خمیر قلع چیست

خمیر لحیم بیشتر برای لحیم‌کاری اجزای قرار گرفته روی برد (SMT) استفاده می‌شود. منظور از SMT فرآیند ساخت فیبر مدار چاپی با استفاده از قطعات SMD نظیر مقاومت‌ها و خازن‌ها است تا انرژی الکتریکی ذخیره گردد و یا آسان‌تر روی بردها قرار گیرند.

استفاده از خمیر لحیم در فرآیند SMT مزایای زیادی دارد، از جمله:

  • به راحتی پخش می‌شود بنابراین گذاشتن آن روی قسمت‌های مختلف برد سریع‌تر صورت می‌پذیرد.
  • لحیم کردن قطعات الکترونیکی با Solder Paste فرآیند بسیار آسان‌تری است که در بازه زمانی کمتری انجام می‌شود.
  • خمیر قلع محل اتصال بردها را تمیزتر و بهتر لحیم می‌کند و اتصالات الکترونیکی را قوی‌تر انجام می‌دهد.
  • Solder Paste معمولاً فلاکس دارد و این یعنی سطح فلزی را در زمان فرآیند لحیم‌کاری تمیز می‌کند بنابراین نیازی نیست که محل مدنظر را به صورت دستی پاکسازی نمایید.

انواع خمیر قلع موجود در بازار

می‌توانیم خمیر لحیم را با توجه به مقدار پودر لحیم و نوع فلاکس استفاده شده، به دسته‌های مختلف تقسیم کنیم. با توجه به سایز، خمیر لحیم به هشت دسته تقسیم می‌شود. هر چه عدد پایین‌تر باشد، ذرات تشکیل‌دهنده خمیر بزرگتر خواهد بود. بر این اساس، Solder Paste نوع 5، رایج‌ترین خمیر مورد استفاده می‌باشد.

درجه خمیر قلع

سایز ذرات

نوع 1

75 تا 150 میلی‌متر

نوع 2

45 تا 75 میلی‌متر

نوع 3

25 تا 45 میلی‌متر

نوع 4

20 تا 38 میلی‌متر

نوع 5

10 تا 25 میلی‌متر

نوع 6

5 تا 15 میلی‌متر

نوع 7

2 تا 11 میلی‌متر

نوع 8

2 تا 8 میلی‌متر

با توجه به نوع فلاکس استفاده شده نیز خمیر لحیم به دسته‌های زیر تقسیم می‌شود:

ساخته شده با رزین: این نوع Solder Paste از رزین ساخته شده و بهترین مورد برای تمیز کردن می‌باشد زیرا کاربری آسانی دارد. اگر نیاز داشتید، می‌توانید از حلال بهره ببرید تا ذرات باقیمانده از لحیم‌کاری‌های پیشین پاک‌سازی شوند.

خمیر قلع ساخته شده با رزین
نمونه‌ای از خمیر قلع ساخته شده با رزین

قابل حل در آب: Solder Paste قابل حل در آب رطوبت بیشتری دارد و در عین حال، بهتر روی سطوح می‌چسبد. به علاوه، شما می‌توانید پس‌مانده‌های این نوع خمیر قلع را با آب تمیز کنید.

خمیر قلع قابل حل در آب
نمونه‌ای از خمیر قابل حل در آب

بدون نیاز به تمیز کاری: این نوع خمیر لحیم از جمله خمیرهای پرکاربرد است زیرا پس از آنکه مواد فلزی مذاب شدند، پس‌مانده کمی باقی می‌گذارد. غالباً نیازی نیست سطوح آغشته به این نوع Solder Paste را تمیز کنید ولی وقتی نیاز بود، باید از ترکیب آب و صابون بهره ببرید.

خمیر قلع بدون نیاز به تمیزکاری
نمونه‌ای از خمیر قلع بدون نیاز به تمیزکاری

خمیر لحیم چگونه کار می‌کند؟

خمیر قلع نیز همچون سایر خمیرها برای فعالیت نیاز به گرما دارد. وقتی کمی از این نوع خمیر را روی فیبر مدار چاپی می‌گذارید، فلاکس چند کار انجام می‌دهد. اولاً، پودر لحیم در حال حرکت را اضافه می‌کند تا استفاده از Solder Paste آسان‌تر شود. دوماً، این نوع خمیر به عنوان چسب به کار می‌رود تا قطعات الکترونیکی SMD را روی جای خود نگه دارد تا شما راحت‌تر بتوانید لحیم‌کاری کنید. سوماً، ناخالصی‌ها و اکسیداسیون روی قطعات را از بین می‌برد تا میان سطوح اتصالات دقیق‌تر به وجود بیاید.

چگونگی استفاده از خمیر قلع

نحوه استفاده از خمیر قلع
نحوه استفاده از خمیر قلع

استفاده از خمیر لحیم بسیار آسان است اما پیش از شروع به کارگیری آن باید اطمینان حاصل نمایید که برد مدار و قطعاتی که می‌خواهید لحیم‌کاری کنید، تمیز هستند. همچنین، مطمئن شوید که دمای خمیر لحیم با دمای اتاق یکسان است. به هر ترتیب، فرض کنید که یک PCB و چند قطعه دارید که می‌خواهید آنها را به هم لحیم نمایید. در ادامه راهکاری برای شما ارائه کرده‌ایم.

ابتدا Solder Paste را روی قسمتی که می‌خواهید قطعات را بگذارید، قرار دهید. شما می‌توانید این کار را با یک سرنگ یا آمپول به انجام برسانید. همچنین، این امکان وجود دارد تا با یک تکه اسفنج یا ابر، خمیر لحیم را روی تمام سطح به صورت مساوی پخش کنید.

در مرحله بعد قطعات را روی برد بگذارید. در اینجا باید با احتیاط کار کنید و مطمئن شوید که قطعات به خوبی روی مکان مدنظر شما جای‌گیری کرده‌اند.

در نهایت، می‌بایست گرما را به برد برسانید تا پودر لحیم به خمیر تبدیل شود تا میان اتصالات و قطعات ارتباط برقرار گردد. انجام این کار با گذاشتن برد درون فرهای مادون قرمز امکان‌پذیر است. به جای این کار، بسیاری از افراد از سشوار صنعتی استفاده می‌کنند. همچنین، می‌توان از هویه نیز بهره برد هرچند کار کردن با هویه نسبتاً چالش‌برانگیز است.

حالا که نحوه استفاده از خمیر لحیم را متوجه شده‌اید، می‌توانید اقدام به خرید خمیر قلع کنید و آن را در پروژه‌های خود به کار ببرید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *