الکترونیک

ماژول آمپلی‌فایر چیست؟

ماژول آمپلی‌فایر چیست

امروزه موسیقی، آهنگ و گوش دادن به فایل‌های صوتی مورد علاقه به یکی از سرگرمی‌های انسان‌ها در سرتاسر جهان تبدیل شده به طوری که نسل جوان حتی نمی‌تواند نبود این پدیده را در زندگی خود تصور کند اما جالب است بدانید که در گذشته موسیقی در قالب نوار و کاست دست به دست می‌شد و غالباً افراد تنها می‌توانستند فایل‌های صوتی دلخواه را در منازل اجرا کنند و این یعنی خبری از ماژول آمپلی‌فایر و اسپیکر نبود.

اینک موسیقی‌های ذخیره شده در سایت‌های پخش آنلاین در دسترس قرار دارند و یا به عبارت دیگر در قالب فرمت دیجیتال هستند. حالا این پیشرفت سبب شده تا به اشکال گوناگون بتوان فایل‌های صوتی دلخواه را اجرا کرد.

در سالیان اخیر، طرفداران آهنگ و موسیقی از وجود آیپاد اپل که نسخه بروز شده واکمن سونی است، لذت می‌بردند. در کنار این مورد، گوشی‌های هوشمند نیز کار را برای علاقه‌مندان به موسیقی راحت کرده‌اند. با این حال، خیلی‌ها ترجیح می‌دهند که برای گوش دادن به فایل‌های صوتی مدنظرشان یک دستگاه مخصوص داشته باشند. اگر شما هم یکی از این افراد هستید و دوست دارید سیستم صوتی اختصاصی بسازید، بد نیست به فکر خرید ماژول آمپلی‌فایر باشید.

فهرست مطالب

ماژول آمپلی‌فایر چیست؟

ماژول آمپلی‌فایر قطعه‌ای از اسپیکرهای اکتیو است. این قطعه برای درایو یا راه‌اندازی کردن اسپیکر و تولید صدایی که می‌خواهید گوش دهید، به کار می‌رود.

زمانی که موسیقی برای پخش شدن با هر دستگاهی آماده می‌شود، سیگنالی تولید می‌کند که به چیزی شبیه اسپیکر می‌فرستد. این وسیله می‌تواند هدفون یا هر اسپیکر معمولی موجود در خانه‌ها باشد. برای اینکه این سیگنال‌ها قابل شنیدن باشند، باید شدت آنها زیاد شود.

به علاوه، در اینجا به مفهومی به نام امپدانس برخورد می‌کنیم. این مورد بر مبنای اهم محاسبه می‌شود. در واقع هر آمپلی‌فایر سعی می‌کند که امپدانس را کاهش دهد و سیگنال را تقویت نماید.

یک ماژول آمپلی‌فایر کار آمپلی‌فایرها را به صورت جداگانه انجام می‌دهد با این تفاوت که مختص اسپیکرهای اکتیو (فعال) است و برای اسپیکرهای پسیو (منفعل) کاربردی ندارد.

تعریف و نحوه عملکرد آمپلی فایر
نحوه عملکرد آمپلی‌فایر

انواع ماژول آمپلی‌فایر از نظر کلاس

آمپلی‌فایر کلاس A، B، H و AB

تمامی آمپلی‌فایرهایی که عضو کلاس‌های A، B، H و AB هستند، از نوع خطی می‌باشند و این یعنی ترانزیستورهای قدرت آنها می‌توانند در انتهای مدار، ولتاژ را به صورت پیوسته به خروجی‌ها بدهند.

آمپلی‌فایر کلاس D

آمپلی‌فایرهای کلاس D از جمله آمپلی‌فایرهای پرکاربرد و پرطرفدار هستند. شیوه عملکرد این آمپلی‌فایرها خاص است. این نوع آمپلی‌فایرها سوییچینگ می‌باشد و ترانزیستورهای خروجی آنها همانند یک کلید کار کرده و این یعنی قادرند یا باز و یا بسته باشند. مدار پردازنده آمپلی‌فایرهای کلاس D، پالس فرکانس بالا با جریان DC تولید می‌کند. سپس عرض پالس‌ها اصلاح و بعد توسط ترانزیستورهای خروجی تقویت شده و اجرا می‌شوند.

نتیجه این کار، خروجی بسیار پرقدرت است. گرمای تولید شده توسط آمپلی‌فایرهای کلاس D ناچیز است اما باز هم به هیت سینک کوچک نیاز خواهد بود. برای ساخت این آمپلی‌فایرها از تراشه آی سی بهره گرفته شده است. از جمله مزایای آمپلی‌فایرهای کلاس D می‌توانیم به بازدهی بسیار بالا (حدوداً 90 درصد) و کیفیت بی‌نظیر اشاره کنیم.

آمپلی‌فایرهای کلاس T

آمپلی‌فایرهای کلاس T تمامی قابلیت‌های آمپلی‌فایرهای کلاس AB و D را دارند و می‌توان از آنها در سینماهای خانگی، اتومبیل‌ها، DVDپلیرها و . . . بهره برد. از جمله مزایای این آمپلی‌فایرها می‌توانیم به نویز ناچیز، پخش صداهای طبیعی، بازدهی زیاد، شیوه طراحی بادقت و حرفه‌ای و . . . اشاره کنیم.

آمپلی‌فایرهای کلاس A

انواع آمپلی‌فایرها بر اساس دسته‌بندی سیگنال خروجی
انواع آمپلی‌فایرها بر اساس دسته‌بندی سیگنال خروجی

ترانزیستورهای خروجی آمپلی‌فایرهای کلاس A همیشه به صورت فعال باقی می‌مانند به گونه‌ای که وقتی سیگنالی در کار نیست، آمپلی‌فایر همچنان از منبع تغذیه جریان می‌گیرد. به همین خاطر مصرف برق این آمپلی‌فایرها زیاد است. به طور کلی بازدهی آنها کمتر از 30 درصد و گرمای تولید شده در حدود 75 درصد می‌باشد.

آمپلی‌فایرهای کلاس B

در آمپلی‌فایرهای این کلاس دو ترانزیستور به کار رفته تا مشکلی که آمپلی‌فایرهای کلاس A داشتند، از بین برود. به نحوه قرارگیری ترانزیستور این آمپلی‌فایرها پوش–پول (Push-Pull) می‌گویند. این بدان معناست که سیکل‌های بالایی نیمه به وسیله یک ترانزیستور و سیکل‌های پایینی نیمه به وسیله یک ترانزیستور دیگر تقویت می‌گردند. نتیجه این شیوه طراحی آن است که هر ترانزیستور نصف تایم را روشن و نصف دیگر تایم را خاموش است و زمان کافی برای خنک شدن وجود خواهد داشت.

آمپلی‌فایر Cross Over

ممکن است در برخی از ماژول‌های آمپلی‌فایر، سیگنال‌های تولید شده توسط هیچ‌یک از ترانزیستورها تقویت نگردد و در نتیجه انحراف مقطعی یا Cross Over Distortion به وجود بیاید. بازدهی این نوع آمپلی‌فایرها در مقایسه با آمپلی‌فایرهای کلاس B بالا اما کیفیت صدای خروجی آنها پایین است.

در بهترین حالت، خروجی این آمپلی‌فایرها 70 درصد خواهد بود. پیشنهاد می‌شود که در مواقعی از این آمپلی‌فایرها استفاده کنید که می‌خواهید با پرداخت هزینه کم، صدای زیادی تولید کنید اما کیفیت صدا چندان برایتان مهم نیست.

آمپلی‌فایرهای کلاس AB

این آمپلی‌فایرها ترکیبی از آمپلی‌فایرهای سری A و B هستند. در طراحی این آمپلی‌فایرها دیگر مشکل انحراف صدا و تولید گرما وجود نخواهد داشت. به خاطر کیفیت بالا و بازدهی نسبتاً زیاد، این آمپلی‌فایرها جزو پرطرفدارترین موارد هستند. ترانزیستورهای آمپلی‌فایرهای این کلاس همواره برای فعالیت آماده خواهند بود بازدهی این آمپلی‌فایرها تقریباً 50 تا 60 درصد و انحراف تولید شده کم است.

آی سی ST

ICهایی از این مدل برای فعالیت به ولتاژ زیادی نیاز خواهند داشت و گرمایی که تولید می‌کنند نیز بسیار است اما معمولاً از کیفیت مناسبی برخوردارند. این ICها برای به کارگیری در سیستم‌های صوتی منازل کاربرد دارند.

آی سی TDA

ICهایی از این مدل برای فعالیت به ولتاژ پایینی نیاز دارند و دمای تولید شده توسط آنها کم است. این ICها معمولاً برای سیستم صوتی مخصوص ماشین‌ها مناسب هستند. بهتر است در اتومبیل‌ها از ماژول آمپلی‌فایر 4 کانال یا 4 بانده بهره ببرید.

انواع ماژول آمپلی‌فایر از نظر تعداد کانال

آمپلی‌فایرها از نظر تعداد ورودی و خروجی تنوع زیادی دارند که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم:

  • آمپلی‌فایر مونو: این نوع آمپلی‌فایرها بر پایه تکنولوژی‌های قدیمی ساخته شده‌اند و غالباً برای ضبط صداهای طبیعی (صدای حیوانات و . . .) به غیر از موسیقی‌ها و صداهای استودیویی به کار می‌روند. تمامی سیگنال‌های مختلف صوتی با یکدیگر ترکیب و به یک کانال صوتی یکپارچه تبدیل می‌شوند. به منظور ضبط صدا می‌توان از یک میکروفون بهره گرفت اما برای پخش می‌بایست از چند اسپیکر سود برد. همه اسپیکرهای دارای آمپلی‌فایرهای مونو، صداها را واضح پخش می‌کنند. این مدل آمپلی‌فایرها در مواقعی که باید حتماً صداها به صورت واضح شنیده شوند، بی‌نظیر هستند. به علاوه، برای ساخت ساب‌ووفر صوتی هم از آمپلی‌فایرهای مونو استفاده می‌کنند.
  • آمپلی‌فایر استریو: این نوع آمپلی‌فایرها دو کانال خروجی دارند.
  • آمپلی‌فایر استریو 2.1 یا از نوع پلاس (+): این نوع آمپلی‌فایرها دارای 3 کانال خروجی هستند؛ یک آمپلی‌فایر مونو و یک استریو. کانال سوم این آمپلی‌فایرها به یک ساب‌ووفر و دو کانال استریو به بلندگوهای Full-range، Mid-range و Twitter مربوط می‌شوند.
  • آمپلی‌فایر چهار کاناله: این نوع آمپلی‌فایرها برای ساب‌ووفر خروجی جداگانه‌ای دارند و از ترکیب دو آمپلی‌فایر استریو ساخته شده‌اند.
  • آمپلی‌فایر پنج کاناله: این نوع آمپلی‌فایرها دو آمپلی‌فایر استریو و یک آمپلی‌فایر مونو دارند.
  • آمپلی‌فایر شش کاناله: این نوع آمپلی‌فایرها از ترکیب سه آمپلی‌فایر استریو ساخته شده‌اند.

انواع ماژول آمپلی‌فایر از نظر توان خروجی

تاکنون ماژول‌های آمپلی‌فایر را از نظر کلاس و تعداد کانال دسته‌بندی کرده‌ایم و اینک می‌خواهیم آنها را از نظر توان خروجی تقسیم‌بندی نماییم:

  • آمپلی‌فایر Ultra-Micro: این گروه از آمپلی‌فایرها را اولترا میکرو نام‌گذاری کرده‌اند زیرا کارایی آنها بدین صورت است که سیگنال‌های صوتی فوق‌العاده ضعیف که بعضاً در حد چند نانوولت هستند را تقویت می‌کنند.
  • آمپلی‌فایر Micro: این گروه از آمپلی‌فایرها مخصوص تقویت سیگنال‌های ضعیف است. این سیگنال‌ها بعضاً در حد چند میکروولت هستند.
  • آمپلی‌فایر سیگنال ضعیف: این گروه از آمپلی‌فایرها برای سیگنال‌های بزرگتر از میکروولت و کوچکتر از سیگنال‌های ضعیف به کار می‌روند. لازم به ذکر است که سیگنال‌های مربوط به این آمپلی‌فایرها بعضاً در حد چند میلی‌ولت هستند.
  • آمپلی‌فایر قدرت: این گروه از آمپلی‌فایرها به منظور تقویت سیگنال‌های متوسط و یا بیشتر از متوسط به کار می‌روند؛ سیگنال‌هایی که چند ولت و یا کمتر هستند.

چرا ماژول آمپلی‌فایر اهمیت دارد؟

زمانی که سعی می‌کنید تا به هر نوع فایل موسیقی گوش کنید، به یک منبع نیاز دارید تا اجرا شود. برای مثال، یک فایل با فرمت FLAC قابل‌اجرا بوده و گوشی یا سیستم صوتی استریو منزل نیز می‌توانند منبع باشند.

گوشی هوشمند فرآیند اجرای فایل دیجیتالی را انجام می‌دهد و کد آن را به موسیقی تبدیل می‌کند که شما می‌توانید آن را بشنوید. برای اینکه این اتفاق رخ دهد، ماژول‌های آمپلی‌فایر یک DAC داخلی دارند. هر دستگاهی که قادرست چنین فایل‌هایی را اجرا کند، باید به DAC مجهز باشد هرچند این قابلیت تنها بخشی از فرآیند اجرای فایل‌های صوتی است.

سیگنال الکترونیکی که به اسپیکر ارسال می‌شود، باید تقویت گردد. چنان‌چه اسپیکرهای پسیو داشتید، باید در دستگاه‌های دارای قطعات استریو یک آمپلی‌فایر جداگانه در دسترس باشد.

در اسپیکرهای اکتیو، به یک ماژول آمپلی‌فایر نیاز است. به طور کلی هر آمپلی‌فایر سیگنال فرستاده شده به اسپیکر را تقویت می‌کند و همزمان امپدانس را کاهش می‌دهد. در واقع اگر فرآیند تقویت صوت اتفاق نیفتد، صدایی پخش نخواهد شد.

ساب ووفر (subwoofer) چیست؟

یک ساب ووفر (subwoofer) به معنای کامل بلندگوی تولید کننده صدای باس یا بِیس (BASS) است. این بلندگو فرکانس‌های پایین‌تر بین 20 تا 200 هرتز را ارائه می‌دهد؛ یعنی همان فرکانسی که یک آمپلی فایر دو کاناله (استریو) نمی‌تواند به تنهایی تولیدکننده آن باشد.  این فرکانس‌های پایین، از سازهایی مانند طبل ضربه‌ای ، گیتار باس و همچنین جلوه‌های صوتی فیلم‌ها مانند انفجارها تولید می‌شوند.

توجه داشته باشید که هیچ گاه یک ساب ووفر (subwoofer) به تنهایی مورد استفاده قرار نمی‌گیرد. به عبارت دیگر، ساب ووفر (subwoofer) یک ضربان‌ساز است که باعث پویایی و گسترش صدا در صحنه می شود.

یک ساب ووفر (subwoofer) عالی به شما کمک می‌کند تا کیفیت صدای سیستم صوتی را بهبود ببخشید. ساب ووفر (subwoofer) و بلندگوهای شما باید به عنوان یک واحد عمل کنند تا بهترین عملکرد را از خود به ثبت برسانند. صدای باس، حاصل از ساب ووفر (subwoofer) باید به طور یکپارچه با بقیه بلندگوها ترکیب شود. در مجموع، یک ساب ووفر (subwoofer) یک قسمت اساسی از سیستم صوتی به حساب می‌آید.

ماژول آمپلی فایر دارای ساب ووفر، در واقع ماژول سه کاناله‌ای است که در آن دو خروجی برای اسپیکر راست و چپ و یک خروجی برای ساب ووفر قرار داده شده است.

آیا سیستم‌های استریو به ماژول آمپلی‌فایر نیاز دارند؟

همان‌طور که تاکنون گفتیم، وقتی صحبت از اسپیکر می‌شود، به چند آپشن برمی‌خوریم. اگر تصمیم به استفاده از اسپیکر اکتیو گرفته‌اید، به یک ماژول آمپلی‌فایر نیاز دارید.

اسپیکرهای پسیو به یک آمپلی‌فایر اکسترنال نیاز دارند تا بتوانند همان کارهای ماژول در اسپیکرهای اکتیو را انجام دهند اما در این شرایط که برای تقویت سیگنال‌های صوتی به آمپلی‌فایر نیاز است، خبر خوش اینکه اسپیکرهای اکتیو به صورت پیش‌فرض ماژول آمپلی‌فایر دارند.

با این حال، در یک صورت به ماژول آمپلی‌فایر نیاز است و آن هم زمانی است که دارید اسپیکرهای اکتیو خود را می‌سازید. در این شرایط، می‌توانید با مشاهده برنامه‌های آموزشی آنلاین، نحوه ساخت اسپیکر را فرا بگیرید.

آیا در اسپیکرهای ساختنی به ماژول آمپلی‌فایر نیاز است؟

در پاسخ باید بگوییم بله. اگر می‌توانید با اسپیکرها یا هدفون‌های پسیو کنار بیایید و کار کنید، امکان کنار گذاشتن ماژول آمپلی‌فایر وجود دارد. هدفون‌ها نقش بی‌بدیلی در پخش کردن صداها با کیفیت بالا دارند و یکی از دلیل محبوبیت آنها نیز این است که فقط می‌بایست هدفون‌ها را به گوشی یا دستگاه وصل و با آنها کار کرد.

اسپیکرهای پسیو نیز بسیار پراستفاده هستند. اگر یک سیستم استریو از پیش‌ساخته بخرید، احتمال بسیار قوی خودش آمپلی‌فایر و اسپیکر پسیو خواهد داشت. با این حال، شاید مجبور شوید که تمامی قطعات را به صورت جداگانه بخرید و یک اسپیکر اکتیو بسازید.

آیا اسپیکرهای اکتیو از اسپیکرهای پسیو بهتر هستند؟

برای هر کدام از اسپیکرهای اکتیو و پسیو مزایا و معایب مختلفی وجود دارد اما ماژول آمپلی‌فایر می‌تواند نقش مهمی را ایفا کند.

اسپیکرهای پسیو بخشی از قطعات پرتعداد هستند. این موضوع به سازنده اسپیکر کمک می‌کند تا گزینه‌های متعددی پیش‌رو داشته باشد. این یعنی سازنده می‌تواند آمپلی‌فایر یا DAC را تقویت کرده و یا برخی قسمت‌ها را تعویض کند.

اسپیکرهای اکتیو حاوی قطعات مورد نیاز برای پخش فایل‌های صوتی هستند. در این شرایط، نمی‌توان سراغ آمپلی‌فایر دیگری رفت زیرا اسپیکر خودش ماژول مورد نیاز را داراست.

در حالی که اینگونه به نظر می‌رسد که اسپیکرهای اکتیو آزادی عمل کمتری دارند و قابل شخصی‌سازی نیستند اما می‌توان برای آنها مزایایی را برشمرد.

مزایای اسپیکرهای اکتیو و ماژول‌های آمپلی‌فایر

استفاده از اسپیکرهای اکتیو یعنی پیچیدگی و سیم‌پیچی کمتر. تمام چیزی که باید به اسپیکرهای اکتیو بیفزایید، منبع صوتی است. حال این منبع می‌تواند CD پلیر، گوشی و . . . باشد.

این یعنی اسپیکرهای اکتیو مجهز به ریزترین و کوچکترین امکانات هستند. این اتفاق زمانی مناسب و ایده‌آل است که علاقه‌ای به ترکیب و سازگارسازی قطعات و سیستم صوتی ندارید. البته توجه داشته باشید که اسپیکرهای اکتیو وزن بیشتری دارند.

دیگر مزایای اسپیکرهای اکتیو به فایل‌های دیجیتالی موسیقی مربوط می‌شوند زیرا از آن جایی که امروزه بسیاری از افراد به فایل‌های صوتی دلخواه با فرمت دیجیتالی گوش می‌دهند، چنین اسپیکرهایی از اهمیت بیشتری پیدا می‌کنند.

در این اسپیکرها، سیگنال برای مدت طولانی‌تری به صورت دیجیتالی باقی می‌ماند و سپس تبدیل به آنالوگ می‌شود. این یعنی صداها شفاف‌تر و بهتر به گوش خواهند رسید.

اگر یک ماژول آمپلی‌فایر درون اسپیکر و یک DAC داخلی نیز به کار رفته باشد، دیگر نیازی به سیم‌کشی اضافه نخواهد بود. همین اتفاق سبب می‌شود تا در خروجی که پخش خواهد شد، تداخل و نویز به وجود نیاید. اگر فایل صوتی با فرمت دیجیتالی دارید و می‌خواهید با بیشترین کیفیت ممکن آن را گوش کنید، اسپیکرهای اکتیو بهترین گزینه خواهند بود.

چگونه اسپیکر اکتیو بسازیم؟

شما می‌توانید انواع و اقسام اسپیکرها را چه به صورت آنلاین و چه به صورت حضوری خریداری کنید اما برخی‌ها دوست دارند خودشان یک اسپیکر بسازند. برای این اشخاص دو راهکار وجود دارد؛ یکی اینکه تمامی قطعات لازم خریداری و سپس سرهم شوند و یا اینکه کیت آمپلی‌فایر خریداری گردد که به نوعی یک اسپیکر نصفه و نیمه است.

راهکار اول حق انتخاب گسترده‌ای به شما می‌دهد به طوری که می‌توانید همه قطعات اعم از آی سی ها و . . . را به صورت دستی برگزینید. راهکار دوم اما، قطعات را کامل در اختیارتان می‌گذارد ولی باید اسپیکر را طبق دستورالعمل‌هایی که ارائه شده، بسازید.

فرقی نمی‌کند که کدام راهکار را انتخاب می‌کنید زیرا در هر صورت، به خرید ماژول آمپلی‌فایر نیاز خواهید داشت.

منظور از توان RMS در ماژول آمپلی‌فایر چیست؟

سه حرف انگلیسی RMS مخفف سه کلمه Root Mean Square به معنای مقدار مؤثر است. در حقیقت RMS بیانگر قدرت واقعی مدار آمپلی‌فایر می‌باشد که با واحد وات اندازه‌گیری می‌شود. این یعنی هر چه مقدار مربوط به RMS بیشتر باشد، صدای خروجی از آمپلی‌فایر بلندتر و باکیفیت‌تر خواهد بود.

مقاومت امپدانس و تطبیق امپدانس بلندگو در ماژول آمپلی‌فایر

خروجی صدای تقویت شده به وسیله آمپلی‌فایر با مقدار امپدانس یا مقاومتی که با علامت اهم شناخته می‌شود، محاسبه می‌گردد. این یعنی خروجی انواع اسپیکر و بلندگو باید به میزان امپدانس آمپلی‌فایر باشد. برای مثال، می‌بایست به یک آمپلی‌فایر 4 اهم، یک اسپیکر 4 اهمی متصل گردد. توجه کردن به این موضوع اهمیت زیادی دارد. همچنین، بهتر است که بلندگوها به صورت موازی بسته شوند تا با امپدانس خروجی آمپلی‌فایر یکسان گردد.